Van planning & control naar planning & comfortcyclus
In onderwijsland lijkt eigenaarschap het toverwoord voor onderwijsontwikkeling en innovatie. Eigenaarschap betekent verantwoordelijkheid nemen voor iets wat, in dit geval, professioneel van jou is. Van leerkrachten wordt bijvoorbeeld veel meer dan voorheen verwacht dat ze de leerlijnen kennen en het onderwijs zelf ontwerpen, in plaats van dat ze zijn overgeleverd aan het dictum van de methoden. Van directeuren wordt verwacht dat ze niet alleen onderwijskundig leider zijn, maar ook verantwoordelijkheid nemen voor andere domeinen binnen de schoolorganisatie, zoals personeel en financiën.
Het begint bij vertrouwen
Een belangrijk aspect van dat eigenaarschap is het vertrouwen dat je krijgt om dat eigenaarschap vorm te geven. Zonder vertrouwen geen verantwoordelijkheid. Dat vertrouwen is in de laatste 20 jaar vormgegeven met de woorden “grip” en “control”. Dit betekent in de praktijk bij veel schoolbesturendat vaak een financieel persoon, op bestuursniveau controleert of we ons houden aan de juiste spelregels. Want dan hebben we zeker weten grip. “We zijn in control”. Bij een bovenmatige hang naar control wordt de verantwoordelijkheid van de directeur verlegd naar de controller. De illusie van 100 procent grip wordt daarmee geboren. Daarmee ontstaat niet alleen verwarring over wie nu verantwoordelijk is als er iets fout gaat, maar sturen we feitelijk ook niet meer op eigenaarschap en autonomie van de directeur.
Comfort is daarom wat ons betreft het toverwoord. Ervaar jij als directeur comfort op het gebied van personeel en financiën, dan moet dat voldoende zijn om goede resultaten te halen. Maar hoe zorgen we nu dat het eigenaarschap van de directeur zo is ingericht, dat die past binnen de bestuurskaders van een organisatie?
Vonk, eerste in Nederland
Vorig jaar mocht ik ondersteunen bij het realiseren van de eerste Planning & Comfort cyclus van Nederland. Daarmee had Vonk, MBO/Vmbo Noord Holland, een primeur. Vanuit de filosofie van vertrouwen, verbinding en autonomie, is deze cyclus opgebouwd. In de Planning & Comfortcyclus staat het comfort van de verantwoordelijke centraal en wordt niet alles langs dezelfde lat gelegd. Vanuit veronderstelde professionaliteit en intrinsieke motivatie wordt een groot belang gehecht aan de autonomie van het individu. Die autonomie gaat uit van vrijheid binnen de kaders die er zijn. Met als gevolg dat elke school, in zijn eigen ontwikkelfase, ook zijn eigen comfort kent en daarover intern in dialoog is, met zijn collega scholen en met het college van bestuur. Er is natuurlijk sprake van een minimale basis (nul lijn), de minimale normen waaraan elke school moet voldoen om de minimale continuïteit te waarborgen. En ja, als de professionaliteit nog niet op het verwachte niveau is, zal iets meer control helpen om het comfort.
Het ritme van plannen en de dialoog over de voortgang, versterkt het vertrouwen en daarmee het comfort van iedereen. Voor een schooldirecteur geldt: ‘je hebt het vertrouwen, de autonomie en daarmee ligt het eigenaarschap bij jou’.
Meer weten? Bel gerust met Bert Visser 06-22574006